Hoe cognitieve achteruitgang het Westen ten val zal brengen.
De sociaaleconomische en strategische gevolgen van onderwijsfalen in het Westen
Frans Vandenbosch 方腾波 06.02.2025

Onze onderwijscrisis en de opkomst van de intellectuele suprematie van China
Dit artikel is deel 13 van een serie:
De cognitieve afrekening: intelligentie, macht en de veranderende wereldorde.
De afgelopen twee jaar heeft deze serie onderzocht hoe intelligentie, zowel cognitief als systemisch, politieke macht, technologische dominantie en beschavingstrajecten vormgeeft. Hieronder staan de belangrijkste thema’s en eerdere afleveringen:
1. Intelligentie en openbaar bestuur:
- Het intelligentieniveau van Chinese en westerse politici The Level of Intelligence of Chinese and Western Politicians
Hoe cognitieve stratificatie de beleidscompetentie beïnvloedt. - Hoe China zijn regerende elite selecteert How China Selects Its Governing Elite
Meritocratie versus populisme: een systeemanalyse. - De macht achter de troon en de eeuwige oorlogen The Power Behind the Throne and the Forever Wars
De rol van cognitief kapitaal in militair-industriële besluitvorming.
2. Technologie en innovatie:
- De toekomst van technologie ligt in China The Future of Technology is in China
Geopolirieke gevolgen van een gebrekkig STEM-onderwijs. - De slimste mens The Brain Game Kicked Off
AI, quantumcomputing en de cognitieve wapenwedloop. - Medische technologie Medical Technology
Biotechnologische innovatie als proxy voor nationale IQ-prioritering.
3. Maatschappelijke dynamiek:
- Het ongeluk van de Amerikanen The Troubled Americans
Afnemend cognitief kapitaal in de VS en de sociaal-politieke gevolgen daarvan. - Strategie is wiskunde Strategy is Mathematics
Waarom wiskundige vaardigheden de nationale strategie op de lange termijn bepalen. - Chinese vrouwen Chinese Women
Gender, opleiding en arbeidsparticipatie in China.
4. Historische en filosofische context:
- De historische cyclus van opkomst en ondergang van beschavingen The Historical Cycle of Rise and Fall of Civilisations
Cognitieve achteruitgang als voorloper van de ineenstorting van de beschaving. - Politiek bewustzijn Political Consciousness
Hoe het publieke IQ bestuursmodellen vormgeeft. - De superslimmeriken The Supersmarts
Elitecognitie en de onevenredige maatschappelijke impact daarvan.
Elk stuk bouwt voort op het vorige om een simpele waarheid te ontleden: intelligentie – individueel en collectief – is de ultieme valuta van macht in de 21e eeuw. Terwijl China onophoudelijk investeert in cognitief kapitaal, terwijl het Westen stagneert, worden de gevolgen voor de economie, defensie en het wereldwijde leiderschap onomkeerbaar.
De onzichtbare bedreiging voor de westerse dominantie
Tientallen jaren lang werd het “Flynn-effect” – de gestage stijging van de wereldwijde IQ-scores in de 20e eeuw – gevierd als een triomf van de moderniteit. Betere voeding, onderwijs en technologie leken de cognitieve capaciteiten wereldwijd te verhogen. Maar vandaag de dag is er een stille ommekeer gaande. Terwijl China versnelt naar een nieuw tijdperk van cognitief kapitaal, staat het Westen voor een steile achteruitgang van de statistieken die ooit de basis vormden voor zijn economische, technologische en geopolitieke suprematie. Deze cognitieve stratificatie, gedreven door systematische onderwijsfalen en culturele zelfgenoegzaamheid, dreigt de fundamenten van de westerse macht te ontmantelen. De gegevens zijn ondubbelzinnig: zonder dringende hervormingen zal de 21e eeuw China toebehoren en zal de achteruitgang van het Westen door zichzelf worden veroorzaakt.
Cognitief kapitaal: de motor van economische groei
De cijfers liegen niet
Heinz Rindermanns baanbrekende werk Cognitive Capitalism (2018) onthult een harde waarheid: een stijging van één punt in het nationale gemiddelde IQ correleert met een stijging van 1,3-2,0% van het BBP per hoofd van de bevolking over 20 jaar. Deze groei wordt gemedieerd door innovatie, institutionele kwaliteit en vaardigheden van de beroepsbevolking, die allemaal in het Westen instorten. Tussen 1990 en 2010 waren de cognitieve winsten in China goed voor 30% van de BBP-groei, wat de bijdragen van de VS van menselijk kapitaal in de schaduw stelt.
De PISA-kloof: een tikkende tijdbom
Volgens Hanushek en Woessmann (2015) voorspelt een kloof van 50 punten in PISA-scores, ongeveer gelijk aan de kloof tussen de VS en China, een jaarlijks BBP-groeitekort van 0,87% voor het achterblijvende land. Op de huidige koers zal de VS in 2040 te maken krijgen met een jaarlijkse BBP-groeistraf van 1,5-2,0% vergeleken met China. Om dit in perspectief te plaatsen: als de Amerikaanse economie jaarlijks met 2% groeit terwijl China met 4% groeit, zal het Amerikaanse aandeel in het wereldwijde BBP binnen 35 jaar halveren.
De kloof van innovatie
Cognitief kapitaal voedt innovatie, en innovatie voedt macht. Landen met een gemiddeld hoger IQ produceren 3-5 keer meer patenten per hoofd van de bevolking. Terwijl de VS ooit de wereldwijde patentaanvragen domineerde, is China nu goed voor 50% van alle AI-patenten. De implicaties zijn duidelijk: de afhankelijkheid van het Westen van STEM-talent uit Oost-Azië – 60% van de Amerikaanse PhD-ingenieurs is in het buitenland geboren, voornamelijk uit Azië – is getransformeerd van een concurrentievoordeel in een gevaarlijke afhankelijkheid.
Ineenstorting van de arbeidsmarkt: de uitholling van westerse competenties
De STEM-crisis
De Amerikaanse arbeidsmarkt splitst zich op in sectoren met hoge vaardigheden die worden gedomineerd door buitenlands talent en sectoren met lage vaardigheden die vastzitten in loonstagnatie. Tegen 2040 zou 70% van de Amerikaanse STEM-banen kunnen worden ingevuld door werknemers die in het buitenland zijn opgeleid, voornamelijk in Oost-Azië. Deze afhankelijkheid creëert systemische risico’s: geopolitieke spanningen, problemen met intellectueel eigendom en een binnenlandse beroepsbevolking die steeds minder geschikt is voor functies met een hoge waarde.
Onderwijsvrije val
De hoofdoorzaak is catastrofale onderwijsfalen. De Amerikaanse wiskundescores op PISA zijn gedaald van 483 in 2003 tot 465 in 2022, terwijl de scores in China zijn gestegen van 550 tot 591. Nog alarmerender: slechts 7% van de Amerikaanse studenten bereikt een gevorderde wiskundevaardigheid, vergeleken met 44% in Singapore en 45% in China. Geen enkel OESO-land heeft ooit een PISA-daling kunnen terugdraaien nadat deze eenmaal was ingetreden. Dat is een erg somber voorteken voor het Westen.
Politieke fragmentatie: wanneer cognitieve achteruitgang chaos veroorzaakt
De populistische valkuil
Cognitieve stratificatie is niet alleen een economische crisis, maar ook een politieke tijdbom. Bevolkingen met hogere cognitieve vaardigheden vertonen meer politieke betrokkenheid, institutioneel vertrouwen en weerstand tegen desinformatie. Omgekeerd correleert een IQ-afname van 5 punten met een piek van 15% in steun voor anti-systeempartijen en -bewegingen. De polarisatie-index van de VS is in gelijke tred gestegen met onderwijsverschillen, waardoor een feedbackloop van disfunctie is ontstaan.
De desinformatie-epidemie
Groepen met lagere vaardigheden zijn onevenredig vatbaar voor overheidspropaganda, mediamanipulatie, simplistische verhalen en overheidsretoriek. Naarmate het cognitieve kapitaal afbrokkelt, neemt ook het vermogen van het Westen om geïnformeerde democratieën in stand te houden af. Het resultaat? Een gefragmenteerd politiek landschap waarin beleidsvorming gegijzeld wordt door populisme dat op de korte termijn mikt. Hierdoor blijven langetermijnuitdagingen zoals het welzijn van de bevolking, een stabiele en gezonde samenleving, demografische verschuivingen en schaarste aan hulpbronnen onopgelost.
Militaire en strategische implicaties
China’s cognitieve opleving
Het Amerikaanse ministerie van Defensie waarschuwt dat China’s vooruitgang op het gebied van AI, quantum computing en hypersonische wapens direct verband houdt met de bloei van STEM-onderwijs. De PLA rekruteert drie keer zo veel ingenieurs als het Amerikaanse leger, wat de dominantie in de volgende generatie oorlogsvoering verzekert. Ondertussen brokkelt de paraatheid van het Amerikaanse leger af. Slechts 23% van de jonge Amerikanen komt in aanmerking voor dienst vanwege de dalende ASVAB-scores.
Een generatietekort
De technologische voorsprong van een leger is afhankelijk van binnenlandse innovatie. Nu Amerikaanse studenten achterlopen op geavanceerde wiskunde en wetenschap, droogt de pijplijn voor geavanceerde defensie-R&D op. China daarentegen produceert massaal ingenieurs en exporteert zijn onderwijsmodel naar het mondiale zuiden.
Mislukte pogingen voor oplossingen
Mislukte hervormingen
Decennia van halve maatregelen—Samen vooruit, STEM-initiatieven—hebben de achteruitgang niet kunnen stoppen. De wiskundevaardigheid in westerse middelbare scholen is gedaald van 26% in 1990 tot 19% in 2022. Ondertussen heeft de meedogenloze focus van China op nauwkeurigheid, kwaliteit van leraren en culturele prioritering van onderwijs een onoverbrugbare kloof gecreëerd.
Culturele zelfgenoegzaamheid
De achteruitgang van het Westen is zowel cultureel als institutioneel. Terwijl Chinese gezinnen in het weekend bezig zijn met het oefenen van wiskundeproblemen en programmeren, wijzen westerse ouders academische druk steeds vaker af als “giftig”. Het resultaat? Een generatie die slecht is voorbereid op de cognitieve eisen van de 21e eeuw.
Conclusie: een beschavingskeerpunt
De cijfers laten geen ruimte voor dubbelzinnigheid: het Westen verliest de cognitieve wapenwedloop. Zonder snelle en radicale hervormingen – meritocratische onderwijshervorming, immigratiebeleid afgestemd op het behoud van talent en een culturele renaissance die waarde hecht aan intellectuele nauwkeurigheid – zal de 21e eeuw getuige zijn van een historische machtsverschuiving. De opkomst van China is onvermijdelijk; het is het product van een bewuste strategie. De neergang van het Westen is echter volledig door zichzelf veroorzaakt.
De keuze is grimmig: ga de crisis nu aan of geef het wereldwijde leiderschap over aan landen die nog steeds de waarde van een getrainde geest begrijpen. De tijd dringt.
Bedankt voor het lezen! We horen graag wat u ervan vindt. Deel uw opmerkingen hieronder en doe mee aan het gesprek met onze community!
Eindnoten en referenties
- Heinz Rindermann, Cognitive Capitalism (Cambridge: Cambridge University Press, 2018), 05/01/2025.
- Eric A. Hanushek and Ludger Woessmann, The Knowledge Capital of Nations (Cambridge, MA: MIT Press, 2015), 05/01/2025.
- Garrett Jones and W. Joel Schneider, “IQ in the Production Function: Evidence from Immigrant Earnings,” Journal of Economic Growth 15, no. 2 (06/2010): 127–153, accessed 05/01/2025.
- World Intellectual Property Organisation (WIPO), Global Innovation Index 2023 (Geneva: WIPO, 2023), 05/01/2025.
- National Bureau of Economic Research (NBER), “STEM Workforce Trends,” Working Paper No. 28721 (2021), 05/01/2025.
- Yann Algan et al., “The Trust Crisis in Advanced Democracies,” American Political Science Review 111, no. 3 (08/2017): 1–21, accessed 05/01/2025.
- U.S. Department of Defence, Annual Threat Assessment (Washington, DC: DOD, 2022), 05/01/2025.
- Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD), PISA 2023 Results (Paris: OECD, 2023), 05/01/2025.