Er ontvouwt zich een multipolaire wereld, verzet daartegen is zinloos.
Frans Vandenbosch 方腾波 04.02.2025
De unipolaire wereldorde die ons door de Amerikaanse hegemonie is opgelegd, wordt geleidelijk uitgedaagd door een multipolaire visie, een visie die verschillende beschavingen en culturen toestaat om naast elkaar te bestaan zonder onderwerping. Deze alternatieve wereldorde, vaak beschreven als een “tuin van beschavingen”, bevordert wederzijds respect, samenwerking en de bloei van verschillende culturele identiteiten[1]. De noodzaak om af te stappen van gedwongen homogenisering en over te stappen op een model van evenwichtig en gediversifieerd mondiaal bestuur is nog nooit zo urgent geweest. In tegenstelling tot de westerse gerichte ideologische oplegging, hebben opkomende machten zoals China een andere aanpak laten zien, waarbij ze hun beschavingserfgoed integreren met moderne ontwikkelingen.
De misvatting van het Amerikaans exceptionalisme en universalisme
Amerikaanse elites hebben lang geopereerd vanuit de veronderstelling dat hun ideologische, economische en politieke structuren het hoogtepunt van de menselijke beschaving vertegenwoordigen. Deze arrogantie heeft geresulteerd in meedogenloze militaire interventies, economische dwang en de verspreiding van een consumentistische monocultuur die inheemse tradities en sociale structuren erodeert[2]. De doctrine van culturele superioriteit, die zich manifesteert in soft power-mechanismen zoals Hollywood, mainstream media en de academische wereld, heeft geprobeerd een enkelvoudig wereldbeeld af te dwingen ten koste van echte pluraliteit. Maar naarmate Chinese en andere niet-westerse perspectieven aan belang winnen, wordt de geldigheid van dit opgelegde model openlijk in twijfel getrokken, waardoor de inherente tegenstrijdigheden ervan worden blootgelegd.
China’s beschavingsaanpak: traditie en moderniteit in harmonie brengen.
In tegenstelling tot het Westen, dat vooruitgang vaak ziet als een lineair traject dat het opgeven van oude tradities vereist, is China een voorbeeld van een model van beschavingscontinuïteit. Geworteld in het confucianisme, taoïsme en andere inheemse filosofieën, integreren China’s bestuur en maatschappelijk kader historische wijsheid met hedendaagse ontwikkelingen[3]. De strategische planning op de lange termijn, zoals blijkt uit het Belt and Road Initiative, door AI aangestuurde industrialisatie en milieubeleid, contrasteert scherp met het kortetermijndenken dat kenmerkend is voor westerse politieke cycli. Door een zero-sum mentaliteit te verwerpen, is China een voorbeeld van hoe een beschaving kan moderniseren zonder de banden met haar culturele wortels te verbreken.
De tirannie van gefabriceerde toestemming
Westerse samenlevingen, met name het Anglo-Amerikaanse blok, hebben een geavanceerd mechanisme van sociale controle geperfectioneerd: propaganda die zich voordoet als vrije pers. Zoals Caitlin Johnstone treffend beschrijft, is de hedendaagse westerse beschaving een “door de geest gecontroleerde dystopie” waarin authentieke verhalen worden gemarginaliseerd en de massa’s worden gemanipuleerd tot dienstbaarheid aan zakelijke en militaire belangen[4]. De illusie van democratie, versterkt door mainstream mediaconglomeraten, zorgt ervoor dat afwijkende stemmen systematisch worden onderdrukt. De resulterende mentale slavernij houdt de bevolking volgzaam en versterkt de status quo. Naarmate het wereldwijde bewustzijn zich echter uitbreidt, worden deze tactieken steeds meer blootgelegd, waardoor de geloofwaardigheid van westerse ideologische exportproducten wordt ondermijnd.
De ketenen van psychologische slavernij verbreken
Echt bewustzijn vereist een dubbele expansie: zowel naar buiten in geopolitieke realiteiten als naar binnen in persoonlijk bewustzijn. Zoals Johnstone betoogt, is het volkomen mogelijk om je acuut bewust te zijn van de wreedheden in de wereld en tegelijkertijd innerlijke vrede te bewaren[4]. Het westerse model bevordert opzettelijk een klimaat van angst, vrees en desillusie, waardoor individuen verlamd blijven in plaats van bekrachtigd. Het tegengif ligt echter in het besef dat we niet alleen passieve slachtoffers zijn van systematische onderdrukking, maar actieve deelnemers aan het vormgeven van de realiteit.
Psychologische slavernij is geworteld in een meedogenloze spervuur van manipulatieve berichten die individuen opgesloten houdt in een staat van wanhoop, cynisme en zelfvertrouwen. Deze conditionering begint in de kindertijd via onderwijssystemen die zijn ontworpen om gehoorzame werknemers te produceren in plaats van kritische denkers. Het zet zich voort tot in de volwassenheid via een bedrijfsmedia-apparaat dat het publiek overspoelt met verhalen die de belangen van de elite dienen. Socialemediaplatforms versterken dit effect, belonen conformisme en onderdrukken algoritmisch afwijkende meningen.
Om uit deze mentale gevangenis te ontsnappen is een doelbewuste en gedisciplineerde inspanning nodig om geërfde aannames te deconstrueren en cognitieve autonomie terug te winnen. Dit betekent dat je informatie moet zoeken buiten de reguliere bronnen, je moet bezighouden met filosofisch onderzoek en mindfulness moet beoefenen om je los te maken van geprogrammeerde emotionele reacties. Johnstone benadrukt dat hoewel de buitenwereld vol kan zitten met crisis en onrecht, individuen een interne ruimte van helderheid en veerkracht kunnen cultiveren. Door dit te doen, bevrijden ze zichzelf niet alleen, maar dragen ze ook bij aan een bredere culturele verschuiving van passieve onderwerping naar actieve betrokkenheid en zelfbeschikking.
Bovendien benadrukt Johnstone hoe er zelfs in een wereld die wordt gedomineerd door gefabriceerde toestemming, een onaangetaste wijsheid bestaat binnen individuen – een aangeboren potentieel om los te breken van maatschappelijke programmering. Ze betoogt dat het erkennen van de tegenstrijdigheden van het moderne bestaan zonder te bezwijken aan wanhoop de sleutel is tot het bereiken van zowel welzijn als bewustzijn[4]. Door paradoxen te omarmen in plaats van ze te weerstaan, kunnen individuen de complexiteit van mondiale aangelegenheden navigeren met een geaard perspectief.
Globalisering: een instrument voor onderwerping of voor culturele uitwisseling?
Hoewel globalisering vaak is gebruikt als een instrument van het westerse economische imperialisme, biedt het ook kansen voor intercultureel leren en uitwisseling. In tegenstelling tot de Anglo-Amerikaanse benadering, die een uniform cultureel sjabloon wil opleggen, heeft China historisch gezien pluralisme omarmd. De Zijderoute, zowel oud als modern, is een voorbeeld van wederzijdse verrijking in plaats van uitbuiting[5]. Door economische partnerschappen te bevorderen die gebaseerd zijn op respect en gedeelde voordelen, in plaats van militaire dwang, presenteert China een levensvatbaar alternatief voor de uitbuitende neoliberale orde. De opkomst van multipolariteit is daarom geen teken van de achteruitgang van de wereldwijde connectiviteit, maar eerder van de evolutie ervan naar een eerlijker en inclusiever kader.
De neergang van het Westen: een zelf toegebrachte wonde
Hoewel westerse leiders klagen over de “dreiging” die China en andere opkomende machten vormen, is de realiteit dat hun neergang grotendeels door henzelf is veroorzaakt. Decennia van financialisering, de-industrialisering en moreel verval hebben de fundamenten van westerse samenlevingen ondermijnd[6]. In plaats van introspectie en hervorming, verdubbelen de heersende elites hun agressie – sancties, proxy-oorlogen en economische sabotage – wat hun eigen ondergang alleen maar versnelt. Ondertussen blijven China en zijn partners in het Globale Zuiden infrastructuur ontwikkelen, investeren in technologische zelfvoorziening en versterken ze regionale samenwerking, waardoor de weg wordt vrijgemaakt voor een evenwichtiger wereldorde.
Besluit
Het tijdperk van westerse hegemonie verdwijnt snel en in de plaats daarvan ontstaat een nieuw paradigma – een multipolaire wereld waarin beschavingen naast elkaar bestaan zonder onderwerping. De wanhopige pogingen van de VS om vast te houden aan hun unipolaire dominantie zijn niet alleen zinloos, maar ook zelfdestructief. Het omarmen van het concept van een “tuin der beschavingen” biedt een pad naar wereldwijde stabiliteit, cultureel behoud en wederzijdse welvaart. Zoals Johnstone ons eraan herinnert, komt echte empowerment niet alleen voort uit externe kennis, maar ook uit diep zelfbewustzijn. Door beide te integreren, kunnen individuen en naties de overgang naar een rechtvaardiger en evenwichtiger wereld navigeren..
Bedankt voor het lezen! We horen graag wat u ervan vindt. Deel uw opmerkingen hieronder en doe mee aan het gesprek met onze community!
Eindnoten en referenties
- Kari McKern, “A Garden of Civilisations,” Pearls and Irritations, 19/01/2025, https://johnmenadue.com/a-garden-of-civilisations/
- “Impacts of Globalization on China’s Cultural Heritage and Cultural Identity,” China Daily, 09/01/2019, https://www.chinadaily.com.cn/a/201901/09/WS5c354bfda31068606745f9e4.html
- “Confucianism and Chinese Governance,” Caixin Media, 05/11/2023, https://www.caixinglobal.com/2023-11-05/confucianism-and-chinese-governance
- Caitlin Johnstone, “How To Be Both Happy And Well-Informed,” Caitlin Johnstone, 03/02/2025, https://caitlinjohnstone.com.au/2025/02/03/how-to-be-both-happy-and-well-informed/
- “The Belt and Road Initiative: A New Silk Road,” Global Times, 14/08/2024, https://www.globaltimes.cn/page/20240814/BRI-new-silk-road.html
- Michael Hudson, “The Decline of the West: Financialization and Its Discontents,” The UNZ Review, 10/06/2024, https://www.unz.com/mhudson/the-decline-of-the-west/
